اشتباه در برنامه‌ ریزی درسی؛ راهکارهای برطرف کردن آن‌

برنامه‌ریزی صحیح اولین قدم برای موفقیت در کنکور است. هیچ داوطلبی بدون برنامه‌ریزی نمی‌تواند در کنکور موفق شود، البته همه داوطلبانی که برنامه‌ریزی می‌کنند هم موفق نمی‌شوند. چون گاهی اشتباهات رایجی را هنگام برنامه‌ریزی مرتکب می‌شوند که باعث می‌شود به اهدافشان نرسند. اینکه خودتان برنامه‌ریزی کنید یا این کار مهم را به مشاور بسپارید فرقی نمی‌کند، مهم این است که از چنین اشتباهاتی جلوگیری شود. اشتباهاتی که معمولا داوطلبان هنگام برنامه‌ریزی برای کنکور انجام می‌دهند چه چیزهایی هستند و راهکار جبران این اشتباهات چیست؟ تا انتهای مطلب همراه جهشینو باشید تا چند اشتباه در برنامه‌ریزی درسی و راه‌های برطرف کردن آن‌ها را با هم بررسی کنیم.

اشتباهات کنکوری‌ها در برنامه‌ریزی؛ اشتباهات رایج و راهکارها

اشتباه در برنامه‌ریزی درسی منجر به عدم موفقیت در کنکور می‌شود. چرا که وقتی به دلیل این اشتباهات به برنامه درسی خود عمل نکنید، ناامید و سرخورده می‌شوید، انگیزه‌تان را از دست می‌دهید و ممکن است دیگر حتی درس نخوانید! بهتر است پیش از آنکه در برنامه‌ریزی درسی شکست بخورید، اشتباهات رایج هنگام برنامه‌ریزی را بدانید و راهکارهایی که ارائه می‌کنم را برای تکرار نکردن آن‌ها به کار ببرید. این اشتباهات و راهکارهای آن‌ها عبارتند از:

تنبلی یا اهمال‌کاری در اجرای برنامه

بدترین اشتباهی که می‌توانید در برنامه‌ریزی انجام دهید این است که به دلیل تنبلی یا اهمال‌کاری برنامه را اجرایی نکنید، چرا که عملی کردن برنامه از خود برنامه‌ریزی هم مهمتر است. بعضی داوطلبان تنبل هستند، یعنی زمانی را که باید به مطالعه اختصاص دهند می‌خوابند یا به بطالت می‌گذرانند. داوطلبان اهمال‌کار نیز مدام کار امروز را به فردا می‌اندازند و هر دو دسته نمی‌توانند به برنامه‌ای که ریخته‌اند عمل کنند.

راه حل این مشکل چند راهکار بسیار کاربردی است که در مقاله «افزایش انگیزه برای درس خواندن؛ غلبه بر تنبلی» به طور مفصل به آن پرداخته‌ایم. خلاصه اینکه باید با روش‌هایی مثل در نظر گرفتن تشویقی برای خودتان، ایجاد انگیزه، فراهم کردن شرایط مطالعه و شروع از درس‌های ساده، بتوانید تنبلی و اهمال‌کاری را کنار بگذارید.

ننوشتن برنامه‌ریزی درسی روی کاغذ

شاید جمله معروف «کمرنگ‌ترین جوهرها از قوی‌ترین حافظه‌ها ماندگارترند» را روی جلد کتاب‌های انتشارات قلم‌چی دیده باشید. من به این جمله به شدت معتقد هستم، چرا که وقتی برنامه‌ریزی درسی خود را نمی‌نویسید ممکن است چیزی را فراموش کنید یا آن را از قلم بیندازید و در نتیجه نتوانید به طور کامل به برنامه خود عمل کنید. در عوض وقتی برنامه‌ریزی نوشته شده و مکتوب باشد، امکان اینکه به آن عمل کنید خیلی بیشتر می‌شود. برای این کار می‌توانید از To Do List، دفتر برنامه‌ریزی یا حتی یک دفتر دست‌نویس برای نوشتن برنامه مطالعه استفاده کنید.

توقع داشتن بیش از توانایی‌تان و کمال‌گرایی

عده‌ای از داوطلبان کنکور کمال‌گرا هستند، یعنی دلشان می‌خواهد همه چیز را تمام و کمال، بدون عیب و نقص و در مدت زمان کمی انجام دهند. داوطلبان کمال‌گرا توقعی بیش از توانایی خود از مطالعه‌شان دارند. ممکن است ظرفیت مطالعه آن‌ها ۷ ساعت در روز باشد، در صورتی که تلاش می‌کنند آن را به ۱۰ ساعت برسانند و متاسفانه تعیین ساعات مطالعه بیش از ظرفیت، مفید نیست.

راه حل چیست؟ راهکاری که به این دسته از داوطلبان پیشنهاد می‌کنم این است که واقع‌گرایانه برنامه‌ریزی کنند و با در نظر گرفتن حد توانایی خود، حجم مطالب درسی و تعداد ساعات مطالعه را در برنامه‌ریزی‌شان مشخص کنند. یا اگر موفق به اجرای بخشی از برنامه‌شان نشدند بقیه برنامه را به حال خود رها نکنند و برای اجرای بخش باقی مانده، زمانی را در تایم‌های جبرانی در نظر بگیرند.

حجم زیاد مطالب در برنامه‌ریزی

یک اشتباه در برنامه‌ریزی درسی که اکثر داوطلبان مرتکب می‌شوند، این است که حجم زیادی از مطالب را در برنامه روزانه یا هفتگی خود قرار می‌دهند. برای مطالعه این حجم زیاد، زمان بیشتری هم مورد نیاز است. شاید بتوانید یکی دو هفته چنین برنامه‌ای را اجرا کنید، اما پس از آن با شکست در برنامه مواجه می‌شوید، انگیزه‌تان را از دست می‌دهید و دیگر طبق برنامه پیش نمی‌روید. برای جلوگیری از چنین اشتباهی باید برنامه اصولی و دقیقی تنظیم کنید که حجم مطالب روزانه و هفتگی معقول و متناسب با ساعات مطالعه‌تان باشد تا برسید تمام مطالب را بخوانید و از برنامه جا نمانید.

اولویت‌بندی نکردن درس‌ها

از دیگر اشتباهات برنامه‌ریزی درسی، اولویت‌لندی نکردن است. اولویت‌بندی در برنامه‌ریزی به معنای این است که کارهای مهم‌تر و درس‌های بااهمیت‌تر را در اولویت مطالعه قرار دهید. همان‌طور که می‌دانید، ضریب دروس مختلف با هم متفاوت هستند و با توجه به ضریب آن‌ها، میزان اهمیتشان مشخص می‌شود. همچنین با در نظر داشتن بودجه‌بندی هر درس می‌توانید فصل‌ها و مباحث مهم‌تر آن را گلچین کنید. این کار به‌خصوص برای برنامه‌هایی اهمیت دارد که برای مدت زمان کمتری تنظیم شده‌اند، یعنی برنامه داوطلبی که شروع دیر هنگام داشته است. این داوطلبان باید از مطالبی شروع کنند که با‌اهمیت‌تر هستند و وقت بیشتری را در برنامه خود به آن‌ها اختصاص دهند.

حواس‌پرتی و عدم تمرکز

خیلی از داوطلبان برنامه دقیقی برای مطالعه خود می‌نویسند، اما نمی‌توانند آن را اجرا کنند. علت این موضوع از بین نبردن عوامل حواس‌پرتی آن‌ها است. مثلاً در اتاق بسیار شلوغی درس می‌خوانند و تمرکز کافی را برای اجرای برنامه ندارند یا نمی‌توانند از شبکه‌های اجتماعی فاصله بگیرند و ساعت‌ها در اینستاگرام و یوتیوب می‌چرخند یا وب‌گردی می‌کنند و تا به خودشان می‌آیند می‌فهمند زمان زیادی را از برنامه عقب افتاده‌اند. بهتر است پس از نوشتن برنامه، خود را مقید به انجام آن کنید، تمام عوامل حواس پرتی را از خود دور کنید، اتاققتان را مرتب کنید، گوشی موبایلتان را جایی بگذارید که به آن دسترسی نداشته باشید و با جدیت مطالعه کنید تا از برنامه عقب نیفتید. بعضی عوامل حواس‌پرتی عبارتند از:

• نامرتب بودن اتاق یا میز مطالعه
• فکر کردن به شکست و عدم موفقیت
• صحبت کردن تلفنی یا حضوری با دوستان و اقوام
• استفاده از شبکه‌های اجتماعی و موبایل
• فیلم و سریال تماشا کردن
• شلوغی ذهن و استرس
• تشنج و شلوغ بودن محیط خانه

در نظر نگرفتن زمان‌های استراحت و تایم جبرانی

یکی از فاجعه‌بارترین اشتباهات در برنامه‌ریزی درسی این است که داوطلبان فقط تایم‌های مطالعه را می‌نویسند و هیچ زمانی را برای استراحت یا جبران زمان‌های عقب‌افتاده از برنامه در نظر نمی‌گیرند. راه حل این مشکل آن است که با خود روراست باشید و بدانید که مطالعه بدون استراحت، بازدهی خوبی نخواهد داشت. پس در طی مطالعه خود زمان کافی برای استراحت در نظر بگیرید. همچنین ساعت‌هایی در هفته را برای جبران عقب‌افتادگی‌های احتمالی از برنامه بنویسید تا به دلیل اجرا نکردن بخشی از برنامه‌تان بیخیال انجام آن نشوید.

نداشتن لایف استایل کنکوری

این یکی از اشتباهاتی است که شاید به چشم خیلی از داوطلبان نیاید، اما یکی از مهمترین آنها است که ممکن است باعث شکست در برنامه شود. عده‌ای از داوطلبان با لایف استایل کنکوری ناآشنا هستند و سال کنکور را هم مانند سایر زمان‌های زندگی‌شان می‌دانند. اما باید در سال کنکور سبک زندگی خود را تغییر دهید و بسیاری از عادت‌ها را در خود ایجاد کنید. اگر لایف استایل کنکوری داشته باشید، بدون شک برنامه خود را اجرا می‌کنید، چرا که انگیزه و انرژی کافی دارید. سبک زندگی یک کنکوری به شرح زیر است:

محاسبه نادرست زمان مطالعه هر مبحث

اینکه بتوانید تخمین بزنید برای مطالعه هر مبحث از هر درس چقدر زمان نیاز دارید، یک مهارت است که به مرور زمان آن را به دست می‌آورید. اگر هنگام برنامه‌ریزی نتوانید درست محاسبه کنید که چقدر زمان برای مطالعه هر مبحث نیاز دارید، برنامه‌ریزی شما با اشکال مواجه خواهد شد و نمی‌توانید به آن عمل کنید.

سخن آخر

اشتباه در برنامه‌ریزی درسی باعث می‌شود داوطلبان نتوانند برنامه خود را اجرا کنند و برنامه‌ریزی در این شرایط بی‌فایده خواهد شد. با راهکارهایی که برای جبران هر اشتباه در این مطلب معرفی کردیم، می‌توانید از بروز چنین اشتباهاتی در برنامه‌ریزی جلوگیری کنید و به هدف خود برسید. شما در برنامه‌ریزی با چه اشتباهاتی مواجه شده‌اید و چگونه آن‌ها را حل کرده‌اید؟ لطفاً در بخش کامنت‌ها نظرات خود را با جهشینو در میان بگذارید.