تکنیک های درس خواندن و مطالعه؛ 5 روش موثر به همراه نکات کلیدی

آیا به دنبال بهترین تکنیک‌های درس خواندن و مطالعه هستید تا به نتایج مطلوب‌تری از تلاش‌های خود برسید؟ شاید هم از خواندن مکرر کتاب‌های درسی خسته شده‌اید و دوست دارید روشی را امتحان کنید که در کوتاه‌ترین زمان ممکن، یادگیری شما را بهبود ببخشد.

اغلب اوقات، دانش‌آموزان، کنکوری‌ها، دانشجویان و افرادی که نیازمند مطالعه کتب آموزشی هستند، به دلیل ناآگاهی از روش‌های صحیح مطالعه، یادگیری‌شان به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی، ممکن است تصور کنید همکلاسی‌های شما باهوش‌تر هستند یا شما نیاز دارید بیشتر از آن‌ها درس بخوانید. این تصور اشتباه است؛ برای یادگیری بهتر، تنها کافی است نحوه صحیح مطالعه و روش صحیح درس خواندن را بیاموزید.

به همین دلیل، امروز در جهشینو تصمیم گرفتیم بهترین تکنیک‌های درس خواندن و مطالعه را با شما مرور کنیم. با استفاده از این روش‌ها می‌توانید از زمانی که به مطالعه مطالب اختصاص می‌دهید، به بهترین شکل ممکن بهره ببرید. پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

چرا استفاده از تکنیک های مطالعه مهم است؟

مهارت‌ها و تکنیک‌های مطالعه، کلید اصلی موفقیت شما هستند. آشنایی با این روش‌ها به شما کمک می‌کند اطلاعات بیشتری را به طور مؤثر به خاطر بسپارید و برای مدت طولانی‌تری در حافظه خود نگه دارید. شاید تنها چیزی که برای موفقیت در امتحانات نیاز دارید، یک راهبرد جدید، یک تکنیک صحیح یا یک متد مؤثر باشد.

تکنیک‌های صحیح درس خواندن همیشه کاربرد دارند، زیرا به شما اجازه می‌دهند با روش‌های مختلف به یادگیری بهتری دست پیدا کنید. روانشناسان بر این باورند که بدون استفاده از روش‌های درست مطالعه، ممکن است درباره قدرت یادگیری خود دچار سوء‌برداشت شویم. حفظ کردن مطالب با یادگیری واقعی آن‌ها تفاوت زیادی دارد و نباید این دو را یکی بدانید.

شاید بتوانید با تکرار و مرور مکرر یک مطلب، آن را حفظ کنید، اما تنها با استفاده از تکنیک‌های مناسب می‌توانید به درک عمیق‌تر و یادگیری واقعی برسید. پس اهمیت یادگیری این تکنیک‌ها را دست کم نگیرید. در ادامه با ما همراه باشید تا این روش‌ها را یک به یک مرور کنیم.

معرفی بهترین تکنیک‌های درس خواندن و مطالعه؛ با این تکنیک‌ها موفق شو!

حالا که به اهمیت یادگیری تکنیک‌های مطالعه پی بردیم، وقت آن رسیده است تا چند مورد از بهترین روش‌ها را با هم بررسی کنیم. شاید برخی از این تکنیک‌ها چندان عجیب و غریب به نظر نرسند، اما تأثیر آن‌ها بر یادگیری شما غیرقابل انکار است. تغذیه مناسب، داشتن خواب کافی و مدیریت استرس نیز نقشی اساسی در بهبود یادگیری دارند و نباید از اهمیت آن‌ها غافل شد. پس با ما همراه باشید تا با این متدهای مؤثر درس خواندن و مطالعه، همراه با نکات کلیدی مربوط به تأثیر آن‌ها آشنا شوید و خود را برای موفقیت در امتحانات پیش رو آماده کنید.

1. تکنیک درس خواندن  SQ3R؛ مطالعه 5 مرحله‌ای

روش SQ3R که مخفف ۵ کلمه Survey, Question, Read, Recite, Review است، به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک می‌کند تا مفاهیم اساسی درس را شناسایی کرده و به راحتی در ذهن خود ثبت کنند. مراحل مختلف این روش مطالعه عبارتند از:

1. پیش‌مطالعه (Survey): به جای خواندن کامل کتاب، ابتدا تنها نگاهی اجمالی به فصل مورد نظر بیندازید و از عناوین آن یادداشت‌برداری کنید.
2. پرسش‌سازی (Question): در این مرحله، در مورد یادداشت‌های خود سوالاتی طرح کنید. مثلاً: این فصل درباره چیست؟ چه اطلاعاتی از عناوین آن داریم؟
3. مطالعه دقیق (Read): حالا شروع به خواندن فصل کنید و سعی کنید پاسخ سوالات خود را از متن پیدا نمایید.
4. خلاصه‌نویسی (Recite): پس از مطالعه هر بخش، نکات مهم را خلاصه‌نویسی کنید. در این مرحله، هیچ نکته اساسی را از قلم نیندازید.
5. مرور مطالب (Review): پس از اتمام فصل، وقت آن رسیده که یک بار دیگر همه مطالب را مرور کنید تا کاملاً در ذهن شما تثبیت شود.

2. تکنیک مطالعه فاینمن؛ تقسیم مفاهیم پیچیده به بخش‌های کوچک‌تر

تکنیک فاینمن یکی دیگر از تکنیک‌های مطالعه بسیار خوب است. تقسیم‌بندی مطالب به دسته‌های کوچک‌تر باعث می‌شود یادگیری شما افزایش یابد. خالق این تکنیک، ریچارد فاینمن، برنده جایزه نوبل فیزیک است. او مهارت عجیبی در ساده‌سازی مسائل پیچیده داشت. این تکنیک مطالعه نیز دقیقاً مثل مهارت او به شما کمک می‌کند تا مفاهیم پیچیده را به قسمت‌های کوچک‌تر و ساده‌تر تقسیم کنید و سپس این قسمت‌ها را با زبان خود به دیگری تدریس نمایید.

با این روش، شما قادر خواهید بود پیچیده‌ترین مسائل و مفاهیم را به صورت خیلی ساده و به هم پیوسته برای خود توضیح دهید. برای استفاده از تکنیک درس خواندن فاینمن باید ابتدا قسمتی از کتاب خود را در نظر بگیرید، آن را به زبان خود خلاصه کنید و موضوع را به ساده‌ترین شکل ممکن توضیح دهید.

3. روش مطالعه لایتنر؛ جعبه جادویی!

لایتنر یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین تکنیک‌های مطالعه است که بسیاری از دانش‌آموزان کنکوری با آن آشنایی دارند. در این روش، باید سه جعبه برای خود در نظر بگیرید و فلش‌کارت‌هایی حاوی مطالب کتاب را آماده کنید. روی هر فلش‌کارت یک سؤال نوشته شده است و در پشت آن پاسخ صحیح قرار دارد. سپس جعبه‌ها را از ۱ تا ۳ شماره‌گذاری کنید.

در ابتدا، همه فلش‌ کارت‌ها درون جعبه اول قرار می‌گیرند. حالا هر فلش ‌کارت را یک به یک بردارید و به سؤال روی آن پاسخ دهید. اگر پاسخ شما با پاسخ صحیح مطابقت داشت، فلش ‌کارت را به جعبه دوم منتقل کنید، اما اگر پاسخ نادرست دادید، کارت را به همان جعبه اول برگردانید.

در مرحله مرور، همین روند را ادامه می‌دهید. به فلش ‌کارت‌های جعبه دوم پاسخ دهید و در صورت پاسخ صحیح، آن‌ها را به جعبه سوم منتقل کنید. فلش‌ کارت‌هایی که به جعبه سوم منتقل شدند نشان ‌دهنده تسلط شما بر آن مطالب هستند.

4. تکنیک درس خواندن پومودورو؛ تکنیک مدیریت زمان!

تکنیک پومودورو در واقع روش مطالعه‌ای است که از جلسات ۲۵ یا ۴۵ دقیقه‌ای تشکیل می‌شود. این روش به شما کمک می‌کند زمان خود را به بهترین شکل مدیریت نمایید. برای استفاده از این تکنیک، به یک تایمر نیاز دارید، یا اینکه می‌توانید گوشی موبایل خود را روی حالت تایمر قرار دهید و آن را در فواصل زمانی ۲۵ دقیقه‌ای یا ۴۵ دقیقه‌ای تنظیم کنید.

در پایان هر جلسه، شما ۵ دقیقه برای استراحت خواهید داشت. این ۵ دقیقه کاملاً اختصاص به استراحت دارد و نباید به درس فکر کنید. در این دقایق تمرکز کامل شما بر استراحت خواهد بود. روش مطالعه پومودورو به شما برای افزایش تمرکز و مدیریت زمان کمک شایانی خواهد کرد.

5. تکنیک مطالعه PQ4R؛ تکنیک افزایش تمرکز!

تکنیک PQ4R یکی از روش‌های موثر مطالعه است که به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا مطالب را بهتر حفظ کنند. این واژه مخفف کلمات Preview (پیش‌مطالعه) Question (پرسش) Read  (خواندن) Reflect (تفکر) Recite (حفظ کردن) و Review (مرور مجدد) است. مراحل مختلف این تکنیک شامل پیش‌مطالعه، طرح سوال، تفکر درباره مطالب، خواندن، حفظ کردن و مرور مجدد می‌شود.

این روش به‌ ویژه برای دانش‌آموزانی که سطح تمرکز پایینی دارند یا یادگیری برایشان چالش‌برانگیز است، بسیار موثر خواهد بود. تمام تکنیک‌ها در جدول زیر خلاصه شده‌اند:

لازم به ذکر است که یکی از بهترین روش‌های درس خواندن و مطالعه برای اثربخشی بیشتر، دیدن دوره‌های آموزشی است. دوره‌ها به دلیل ساختار منظم و منسجمی که دارند، می‌توانند به شما در درک عمیق‌تر مفاهیم و تثبیت آن‌ها در ذهن‌تان کمک کنند.

همچنین، در دوره‌ها معمولا مطالب به صورت طبقه‌بندی شده ارائه می‌شوند که این امر یادگیری را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند. علاوه بر این، در بسیاری از دوره‌ها تمرین‌ها و آزمون‌های دوره‌ای گنجانده شده است که به شما کمک می‌کند تا میزان یادگیری خود را بسنجید و نقاط ضعف‌تان را شناسایی کنید.

در سایت جهشینو، ما مجموعه‌ای کامل از دوره‌های آموزشی اعم از دوره فیزیک دهم، دوره فیزیک یازدهم و کلاس فیزیک کنکور را ارائه می‌دهیم. این دوره‌ها توسط بهترین اساتید فیزیک کنکور و با به‌روزترین متدهای آموزشی تهیه شده‌اند تا شما عزیزان بتوانید به بهترین شکل ممکن برای امتحانات و کنکور آماده شوید.

نکات مهم برای افزایش اثربخشی تکنیک‌ها

انتخاب و به کارگیری تکنیک‌های مناسب مطالعه و درس خواندن در یادگیری به دانش‌آموزان کمک شایانی خواهد کرد. این تکنیک‌ها تأثیر زیادی در افزایش کیفیت یادگیری دارند و باعث می‌شوند که فرآیند مطالعه مؤثرتر و هدفمندتر باشد. پس از آشنایی با تکنیک‌های مختلف مطالعه، حالا وقت آن است که به نکات و استراتژی‌هایی توجه کنیم که موجب استفاده بهینه از هر یک از این تکنیک‌ها خواهند شد. این نکات عبارتند از:

• انتخاب تکنیک مناسب با توجه به سبک یادگیری: همانطور که می‌دانید، نوع یادگیری هر دانش‌آموزی نسبت به دیگران متفاوت است. بنابراین، یک روش مطالعه خاص برای همه مناسب نخواهد بود. به همین دلیل، باید تکنیک‌های درس خواندن را بر اساس نوع یادگیری و توانایی‌های هر دانش‌آموز انتخاب کنیم. تنها در این صورت است که روش‌های مطالعه بیشترین بازدهی را برای شما خواهند داشت.
• تمرین و تکرار برای تسلط بر یک تکنیک خاص: ممکن است در ابتدا تکنیک‌های مطالعه کمی گیج‌کننده و سخت به نظر برسند، اما با تمرین و تداوم، این روش‌ها امتحان خود را پس خواهند داد و نتایج خوبی برای یادگیری به همراه خواهند داشت. بنابراین، اگر از انتخاب روش خود مطمئن هستید، سعی کنید با تمرین و تکرار بر آن مسلط شوید. مطمئن باشید که تکنیک مطالعه شما پس از مدتی اثر بخش خواهد بود.
• برنامه منظم برای انجام تکنیک: وجود یک برنامه منظم همیشه به شما در یادگیری بهتر کمک می‌کند. همچنین، باید برای انجام هر روش مطالعه زمان کافی در نظر بگیرید. داشتن برنامه منظم به شما اطمینان می‌دهد که وقت خود را به بهترین شکل ممکن برای یادگیری صرف می‌کنید و از اتلاف زمان جلوگیری می‌شود.
• در نظر گرفتن اهداف قابل دسترس برای افزایش انگیزه: تکنیک‌های مطالعه و درس خواندن تاثیر بسزایی در یادگیری دانش‌آموزان دارند. اما بهتر است در استفاده از این تکنیک‌ها واقع‌بین باشید. اهدافی که برای خود تعیین می‌کنید باید قابل دسترس و با توانمندی‌های شما منطبق باشد. هدف‌گذاری دقیق، انگیزه شما را برای مطالعه و استفاده از هر تکنیک به طرز قابل توجهی افزایش خواهد داد.

کلام آخر

بهترین تکنیک‌های مطالعه و درس خواندن همیشه به شما کمک می‌کنند تا فرآیند یادگیری را به شکلی مؤثرتر و سریع‌تر پیش ببرید. با استفاده از روش‌های مناسب و داشتن یک رویکرد هدفمند، می‌توانید بهره‌وری خود را افزایش دهید و در نهایت به نتایج مطلوب‌تری دست یابید. فراموش نکنید که موفقیت در یادگیری تنها به تلاش زیاد بستگی ندارد، بلکه به انتخاب درست تکنیک‌ها و استفاده بهینه از زمان و انرژی شما نیز مربوط می‌شود. پس با به کارگیری بهترین تکنیک‌ها، می‌توانید روند یادگیری خود را به سطحی بالاتر ارتقا دهید.

سوالات متداول

نویسنده : تیم تحریریه جهشینو

تیم تحریریه جهشینو متشکل از برترین اساتید و مشاوران کنکور کشور است. هر یک از اعضای این تیم سال‌ها تجربه تدریس و مشاوره در حوزه کنکور را در کارنامه خود دارند. این اساتید با شناخت کامل از ساختار کنکور و دروس مختلف، بهترین و کاربردی‌ترین مطالب را برای موفقیت شما در کنکور گردآوری کرده‌اند.